Her şey ne anlama geliyor? (Felsefe-001)

Yazının ismini Yugoslavya doğumlu Amerikalı, felsefe ve hukuk profesörü Thomas Nagel'in bir kitabından aldım: What does it all mean? Maalesef kitabın Türkçe baskısı tükenmiştir.

Yazının genelinde felsefe yapmanın nasıl bir şey olabileceği hakkında biraz alıştırma yapıyoruz.

--- ---

Bu kitapta felsefi sorgulamaların temel soruları - niçin ahlaklı olmalıyız? nasıl adil olabiliriz? ölüm nedir? gibi - üzerinde duruluyor. Nagel bu kitapta herhangi bir felsefi çalışma yapmadan önce doğrudan sorunlar üzerine odaklanmanın başlangıç için daha iyi bir yol olduğunu gösteriyor ve bunu yaparken neredeyse hiç bir filozof ismi ve –izm belirtmiyor. Sonuç olarak görüyoruz ki aslında insanın felsefeyle olan ilişkisi tarih boyunca yazılıp çizilenlerden değil dünya ile olan ilişkisinden ortaya çıkıyor.

Sayın İrfan

Boşnak Ediz'in tertemiz doğmuş olmasına şaşıran var mıydı?

......

"Bu hayatta haksızlıklara kat'iyen tahammül edemem." dermiş Ediz olmayan başka birisinin annesi hep. Böyle ilkeli hayat çok şey öğretti bu başka birisine. "İşini yapacaktı herkes." mesela.

Üst sınıf okullar derken bilgi yüksek seviyelere ulaştı beklendiği gibi. Annesinin ve babasının ilmini, çoğumuzun takdir edeceği gibi iyi şekilde değerlendirdi. İktisat, işletme, siyaset derken Şekspir'in eserlerini izlediler bir yandan.

"komple"

Bu seviyede ilim sahibi güzel insan; düşündü taşındı. Şehir dışında yakında çok değerleneceğini öngördüğü arsayı aldı. Öngörüler, bizim gibi zavallıları hep ters köşe yapmışken, bu kadar fazla ilim yanılamazdı.

Bu tam anlamıyla bir başarıdır:
çalışmak
öğrenmek
bilmek

En iyi mimari ödüllü bir binası olmuştu artık. Peki şimdi ne olacak diye düşünenler de vardır belki.

İlim sahibi insanlardan örnek almak lazım. Lazım da peki paralel Evren'de aynı arsaya kurulan Hatice Nine'nin  tek katlı evi ve bahçesini kendisine amaç edindiren İrfan; ne zaman hissedebileceğiz?

Zamanda yolculuğun sırlarını mı arıyorsunuz?

atlar

Aslında en çok atları seviyormuş.

Oğullarıyla bahis oynamadan at yarışlarını izlerdiler. Asil İngiliz Atları değilmiş beğendikleri. Köyde küçük oğlunun üzerinden düştüğü, yaşlı ve yorgun atı ya da çingenelerin mağmum gözlerle tüm gün araba çeken atlarını nedense yeğ tutarlardı. Atlar sakin ve anlamlı anlamlı bakarlardı da yine de sanki çoşmak isterlerdi.

O kadar çok yapılabilecek varken nasıl oldu da İstanbul'da sanayide ekmek peşine kırk sene geçti. Bu amatör ruh oğullarından gizli bir takdir almıştır ama onların da birşeyleri anlaması için yılların geçmesi gerekti. İşte yıllar böyle acımasızdı, neyse ki beyefendi olmanın tanımı ile olan sıkı mücadele de bu zaman boyunca devam etti elbette. Tüm insanlara tek tek anlatamazdık, herşeye karşı çıkmakla aslında hepinizin karşı çıktıklarının sadece binde birini biz açıkca söylüyoruz diye.

Akrabalara ve dostlara vefa, cefa, bir yandan akl-ı selim, kutsal topraklardan gelen yüzdeki ışık ve geçmişe uzun uzun bakmalar...

(Hiç bir şeyin değişmesi gerekmiyor. Biz sana çok daha yüksek bir değerle bakıyoruz.)

...

hüznü uçlarından dolanıp

yalın sıçrayışlarıyla piyonlar arasından

ürkek ama cesur ama sevimli

açsa duyargalarını o tarihsel şiire
iyi bir oyuncu en çok atları sever

İ.Ç/S.D.

faydalı bilgiler

Bir oda vardı. dikdörtgen şeklinde, 15 metrekare büyüklüğünde, duvarlarının çok açık yeşil, parkelerinin ise koyu yeşil olduğu söylenirdi hep. Odanın bir penceresi ve bir kapısı vardı. Penceresinden bakıldığında gökyüzünde dolunay açık bir şekilde görülebilmekteydi.

Üzerindeki kareli gömleğin ön cebindeki kurşun kalemi eline aldı. Kalemin ağırlık merkezini daha önceden iğneyle işaretlemişti. Eğer halı gerçekten tam kareyse, köşegenlerinin kesişim noktası da, halının her bölgesinin kalınlığının ve yoğunluğun aynı olması şartıyla ağırlık merkezi olacaktı, ağırlık merkezleri çakıştırılmış olacaktı.

Kurşun kaleme ve halıya yakından baktı. Evet ağırlık merkezleri mükemmel bir biçimde çakışıyordu. Gitgide daha da yaklaşmaya başladı ve yavaş yavaş sanki ağırlık merkezi ile köşegenlerin kesişim noktası tam üst üstüne gelmiyor gibi oldu. Odadan çıktı ve tekrar geri dönünce bir daha baktı. Hala durum aynıydı. Odadan tekrar çıktı ve bekledi. Oda orada mıydı? Odanın duvar boyaları aynı renkte miydi? Halı ve kurşun kalem orada mıydı? Hangi şekillerde oradalardı? Kısmi zamanlı, gerektiği kadar da var olsalar bizim gördüğümüz gene aynı olacaktı. Peki okyanusun beş yüz metre derinliğindeki bir balığın şu anda orada olduğu ona nasıl anlatılacaktı?

Ve sonra gidip sokaktan bir kedi getirdi. Kendi gözlerini siyah bantla kapatıp, kediyi yere koydu ve fotoğrafını çekti. Odadan çıktı ve fotoğrafa baktı. Sonra hemen tekrar geri döndü. Kedi hareket etmişti elbette. Fakat kedi ilk bırakıldığı yerde ve şu an gördüğü yerler arasında çeşitli zaman dilimlerinde başka bir yerlerde miydi yoksa bir anda mı yeni yerine gelmişti. Ah, evet bu saniyeler ve dakikalar acaba hep aynı zaman dilimini mi kapsarlardı?

En sonunda kalemi yerinden alıp koltuğa sapladı. Koltuğun içine saplı kalmış gibi duran kısmı acaba orada mıydı gerçekten? Pencereden dışarı Ay'a bakmaya bile cesaretı yoktu artık.

...

"Rendekar doğru mu söylüyor? Düşünüyorum, öyleyse varım. Oldukça makul. Fakat bundan tam tersi bir sonuç, varolmadığım, bir düş olduğum sonucu da çıkar: Düşünen bir adamı düşünüyorum. Düşündüğümü bildiğim için, ben varım. Düşündüğünü bildiğim için, düşlediğim bu adamın da varolduğunu biliyorum. Böylece o da benim kadar gerçek oluyor. Bundan sonrası çok daha hüzünlü bir sonuca varıyor. Düşündüğünü düşündüğüm bu adamın beni düşlediğini düşlüyorum. Öylese gerçek olan biri beni düşlüyor. O gerçek, ben ise bir düş oluyorum." İ.O.A / P.K.A